© Aangeboden door Sportgeschiedenis

Moerdijk werd compleet verwoest in de oorlog, maar precies 75 jaar geleden werd er tussen de puinhopen een nieuwe voetbalclub opgericht. Zo heet die club dan ook: Tussen Puinhopen Opgericht.

In de jaren tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog was de grote doorbraak van het voetbal in Nederland. Een elitesport voor jongens uit de hoogste sociale milieus veranderde in een volkssport met overal nieuwe clubs, dwars door alle sociale lagen heen. Vooral de katholieken ontdekten het voetbal, want één op de drie nieuwe clubs in het Interbellum kwam uit deze zuil. Ze hadden hun eigen bond, náást de KNVB, met hun eigen clubs.

Die katholieke voetbalgolf bereikte al snel Moerdijk. Over die beginjaren bestaat wel onduidelijkheid, want volgens Henk van Boxel uit Moerdijk wordt er in zijn dorp al vanaf 1910 gespeeld. Het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis daarentegen beweert dat er alleen in 1915 even werd gevoetbald en daarna pas weer in de jaren dertig door de Moerdijkse Voetbal Vrienden (MVV) en Door Vrienden Opgericht (DVO). Wat wél duidelijk is, is dat beide clubs aangesloten waren bij de katholieke voetbalbond en niet bij de KNVB. Ergens aan het begin van de oorlog verdwenen ze uit beeld. Tijdens de bezettingsjaren waren er in Moerdijk geen officiële competitiewedstrijden.

Gordel van verwoesting

Zowel aan het begin als aan het einde van de oorlog lag Moerdijk in de frontlinie, in de directe nabijheid van de strategische Moerdijkbruggen. Vanaf september 1944 woedden er hevige gevechten met de uiteindelijke bevrijding op 9 november. Een half jaar later was de toestand nog steeds vreselijk, aldus De Stem van 5 juni 1945. ‘Heel de Noord-West-hoek van Brabant maakt deel uit van de gordel van verwoesting, die ons land scheidt. Moerdijk is zoo ongeveer weggevaagd.’

Ondanks de chaos herleefde door heel het land het voetbal bijna meteen na de Duitse aftocht, een metafoor voor de wederopstanding. Onder de moeilijkst denkbare omstandigheden werd er gespeeld, als het moest op veel te kleine veldjes vol gaten. Zelfs op Walcheren, dat voor tachtig procent onder water stond, werd ruimte gevonden voor een competitie.

Terug uit Dachau

Ook Moerdijk veerde op, alhoewel er tussen de puinhopen geen enkele ruimte was voor een voetbalveld. Het oude terrein van DVO achter het café van Hendrik van Dun viel weer af vanwege de bouw van noodwoningen – nét iets belangrijker dan een voetbalveld. ‘Een stukje grond aan de Spoorstraat,’ zegt Henk van Boxel nu, ‘werd speelklaar gemaakt. De granaat- en bomtrechters werden gedicht met zand en het balletje kon gaan rollen.’

Er was alleen nog geen nieuwe club, maar op 26 mei 1945 bleek pater Lips in leven, zoals De Zevenbergsche Courant schreef: ‘Wij vernemen, dat onze dorpsgenoot, de heer J. Lips, uit het concentratiekamp Dachau in het vaderland is aangekomen.’ Samen met Peet van der Made, Bas Kanters en Jo den Ridder richtte hij op 1 februari 1946 een nieuwe club op. Dat was kort na de laatste overspanning van de herstelde Moerdijkverkeersbrug, waardoor er weer gereisd kon worden. De oprichters kozen alleen opmerkelijk genoeg niet opnieuw voor DVO of MVV als clubnaam, maar keken eens om zich heen, zagen de gordel van verwoesting en bedachten de naam TPO: Tussen Puinhopen Opgericht.

Een duidelijkere verwijzing in een clubnaam naar de oorlogsellende was niet mogelijk, maar toch: waarom werd er voor TPO gekozen en kwam er geen doorstart van DVO of MVV? Simpel, zegt sporthistoricus Michel van Gent: in 1940 fuseerde de KNVB onder meer met de katholieke bond, waardoor het Moerdijkse voetbal na de oorlog werd opgenomen in de KNVB-competitie. ‘In 1940 was DVO al in Overhoven-Sittard geregistreerd bij de KNVB. De clubnaam DVO was dus al bezet en vandaar dat ze in Moerdijk een andere naam moesten aannemen.’ Precies hetzelfde gold voor MVV en zo werd het TPO.

En zo bestaat TPO vandaag 75 jaar.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BNdeStem dd 5 februari 2021 door Ben van den Aarssen.